Cumhuriyeti kuranlar elbette top yekûn bir eğitim seferberliğine inanıyorlardı. Bu düşünceyle zamanı gelince köy enstitüleri, halk evleri ve halk eğitmenlerinden oluşan üçlü bir projeyi hayata geçirerek aydınlanma sürecini başlattılar.

Sert iklimli yüksek rakımlı Ardahan coğrafyasında yaşayan insanlarda bu sürece Katkı sundular ve irtical gücü yüksek anlatı geleneğinin iki nadide temsilcisini yetiştirdiler. Bunlardan biri 20.09.2003 de kaybettiğimiz, halley, kanlı derenin kurtları, Kafdağı’nın ardı, ölü ekmeği gibi kitaplarıyla ve köy enstitülerinin kazandırdığı onurlu yaşamıyla tanıdığımız Dursun AKÇAM vefatında komşuları evine ölü ekmeği götürdü mü? Bilinmez ama biz onu ölü ekmeği adlı şiiriyle analım.

ÖLÜ EKMEĞİ
Sarılmış ekmeğe çocuk 
Yüreği örs ün üzerinde
Irgattır babası
Tırpan döver bey obasında

Elleri bir çift kerpeten
Lokması ölü kardeşin ganimeti
Komşuda pişmiş çavdar unundandır
Çuvalın sonudur belki

Seslenir anası- öğretmen efendi
Acep ne zaman tükenecek
Bu ölü ekmeği

Dursun AKÇAM

Bu sürecin yoklukla ıslah ettiği diğer anlatıcısı da 1980 yılının kargaşa ortamında failleri belli Faili meçhul bir cinayete kurban verdiğimiz. Dönemeç, Yel atan, tüfekliler gibi romanları ve TRT de yayımlanan Köroğlu kolları adlı programıyla tanıdığımız Ümit KAFTANCIOĞLU Namı diğer Garip TATAR bu vesile ile onu da; adına yazılmış bir şiirle analım.

YÜREKTE SEVGİ DOĞADA BARIŞ

Ölüm nedir ki ümit 
Namluda karanlık kaldırımda kan gölü
Güpe gündüz sokak ortasında 
Kalleşçe gelmişse
Ölüm nedir ki

Aha bizde 
Cellâtları itham eden türküler
İpil ipil yanan güneş
Kıpır kıpır açan çiçek
El filinta yürek mayın
Dağlarından devşirilmiş
Mavilikler bizdedir

Sen ümit 
Kurumuş pınarlardan
Eseceksin içimize
Sen ümit
Anadolu’m yollarından
Masal ile gerçek ile düş ile
Tek atlı tekin olmaz diyerek

Ve nice yeşerecek daha evren
Tepeden tırnağa
Ve nice yılanlar sıyrılacak derisinden
Yürekte sevgi doğada barış
Tek atlıların nal sesleri vuracak şafaklara
Ve bir çınar dalında asılı kalacak
Ölüm o soysuz köpek

Ölüm nedir ki ümit 
Namluda karanlık kaldırımda kan gölü
Güpe gündüz sokak ortasında 
Kalleşçe gelmişse
Ölüm nedir ki
Ayhan ÇANAK

Affınıza sınarak iki dip not düşelim köy enstitüleri kapatıldı halk evleri dağıtıldı. Köy eğitmenleri ile yarım aydın 
Diye dalga geçildi ve iki binli yıllarda Ardahanlı öğrenciler üniversite sınavında sondan üçüncüdür.
Saygılarımla;